به گزارش خبرگزاری حوزه، کارگاه آموزشی «گام به گام از مسئله یابی تا حل مسئله» در نخستین روز پیش رویداد آموزشی تربیتی «شیوه‌های آموزش کارآمد در علوم حوزوی» ویژه طلاب و دانش آموختگان جامعه الزهرا سلام‌الله‌علیها در سالن اجتماعات آموزشگاه امام رضا علیه‌السلام برگزار شد.
در این کارگاه آموزشی سرکار خانم فهیمه نیک زاد، سخنان خود را در سه بخش مسئله محوری و مختصات آن، مزیت و ضرورت مسئله محوری و چگونگی حل مسائل تبیین کرد.
مدیرکل مرکز آموزش‌های آزاد و مهارتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با اشاره به چیستی مسئله محوری، اظهار داشت: اگر نوع نگاه به یک مسئله، موشکافانه و ریشه‌یاب باشد و به جای دید ظاهری، عمق موضوع برای شما اهمیت داشته باشد، شما مسئله محور هستید.
نیک زاد افزود: اگر عزم کردید به شکل پایدار نه موقتی و ناقص، چالش‌ها را برطرف کنید، شما رویکرد مسئله محور دارید و اگر اول به مسئله و مختصات آن توجه می‌کنید و سپس به دنبال راهکار هستید، شما از رویکرد مسئله محور بهره می‌برید.
وی با اشاره به مزیت مسئله محوری، گفت: پرداختن به علت‌ها با پرداختن به مشکل‌ها متفاوت است و انرژی زیاد برای حل مسائل به علت نپرداختن به علل مسئله و حل آن صرف می‌شود.
مدیرکل مرکز آموزش‌های آزاد و مهارتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها با بیان اینکه اگر به مسائل به صورت ریشه ای پردخته شود، باعث حل نمودهای مختلف آن می‌شود، عنوان کرد: مسیر مشخصی در مسئله محوری وجود دارد، به طوریکه همه مسائل حول آن برنامه ریزی می‌شود و سبب جلوگیری از انحراف از مسیر خواهد شد.
نیکزاد با طرح این سوال که چگونه مسئله محور باشیم، به گام‌های عملیاتی حل مسئله از جمله پیدا کردن اشکال کار و نقطه شروع و همچنین نقشه مسیر اشاره کرد و افزود: یکی از عوامل اشکال کار، ندانستن است که باعث می‌شود دور از میدان حل مسئله راهکار ارائه شود و یا چشم اندازهای دور از واقع و کلی داشته باشیم.
وی اضافه کرد: یکی دیگر از پیامدهای ندانستن، توهم همه کار توانی و همه چیزدانی است که مسائل به علت قیام برای حل تمام مسائل نا تمام می‌ماند و این بخش بیشتر برای افراد دغدغه مند و حساس نسبت به همه چیز اتفاق می‌افتد و باعث فعالیت‌های بی نتیجه می‌شود، همچنین از دیگر پیامدهای ندانستن این است که به جای حرکت از سمت مسئله به سوی راه حل، از روش و قالب به سوی رفع مشکل حرکت می‌کنیم که به آن فعالیت شابلونی گفته می‌شود؛ در حالیکه هرمسئله اقتضایی دارد و نمی توان با قالب و روش‌های مسائل دیگر آن را حل کرد.
مدیرکل مرکز آموزش‌های آزاد و مهارتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه با بیان اینکه نقطه شروع در مسیر کنشگری فعال، یافتن «مسئله» است، گفت: در نقطه شروع برای یافتن مسئله، مسئولیت پذیر و مسئولیت شناس باشیم و برای شناخت و حل مسئله تلاش کرده و پیگیری و مطالبه داشته باشیم.
نیکزاد افزود: برای یافتن یک مسئله، باید ریشه یابی کنیم و شناسایی دقیق از ریشه و علت مسئله داشته باشیم، همچنین پس از رسیدن به سطحی از شناخت باید در میدان عمل اقدام را شروع کرد.
وی یادآور شد: در رویکرد مسئله محور، فهم تدریجی است. برخی مواقع پس از به نتیجه رسیدن، مسئله دقیق روشن می‌شود.
مدیرکل مرکز آموزش‌های آزاد و مهارتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه با اشاره به تعریف مسئله، عنوان کرد: وقتی وضعیت فعلی را خوب می‌شناسیم و وضعیت مطلوب و هدف را هم می‌دانیم، اما مسیر رسیدن از وضعیت فعلی به وضعیت مطلوب را ندانستیم، با یک مسئله مواجه هستیم.
نیکزاد به فرایند حل مسئله اشاره کرد و افزود: گام‌های فرایند حل مسئله شامل تعریف و تشخیص دقیق مسئله، تعیین راه حل‌های موجود، اولویت بندی بین راه حل‌ها با توجه به امکانات، اقدام و اجرای راه حل و بازخورد گیری و بازنگری هستند.
وی ادامه داد: ما باید برای حل مسئله مهارت‌هایی را بیاموزیم، از جمله تشخیص مسئله (تفکر سیستمی و پرسشگری)، تعیین راه حل (تفکر خلاق و ایده پردازی)، انتخاب راه حل (تفکر تحلیل و تصمیم گیری)، اجرای راه حل (تیم سازی و برقرار ارتباط) و بازخوردگیری (ارزیابی و بازیابی بعد از شکست) و غیره را باید بیاموزیم.
مدیرکل مرکز آموزش‌های آزاد و مهارتی جامعة الزهرا سلام‌الله‌علیها در ادامه به روش‌های تغییر اشاره کرد و گفت: اشاعه شامل انتقال مستمر پیام به صورت یک طرفه است که از جمله روش‌های تغییر است؛ توانمند سازی، مجهز کردن مخاطب به ابزار برای رفع خلا ابزاری را می‌گویند، روش پلکانی، طراحی موفقیت‌های کوچک برای مسائلی است که نهادینه شده اند.
نیکزاد افزود: در روش شبکه، شبکه سازی همه عناصری است که در حل آن موضوع نقش دارند. در روش فرهنگ و آیین، ظرفیت‌های فرهنگی، ایین و آداب و رسوم خاص به کار گرفته می‌شود و در در روش آموزش، بهبود دانش و نگرش مهارت مورد توجه است.
وی تصریح کرد: در روش تشویق و تنبیه، رفتارهای مثبت مورد حمایت قرار می‌گیرد و از رفتارهای منفی ممانعت می‌شود، در روش کارنامه، مدیربت تغییر با آمار و ارقام و مقایسه برای مسائلی که تک تک افراد موضوعیت دارند، صورت می‌گیرد.
